شرکت میکر (Maker) اواخر ماه دسامبر ۲۰۱۷ استیبل کوین غیرمتمرکز خود با نام دای (Dai) را عرضه کرد. اما دای چیست ؟ Dai توکن با استاندارد ERC20 اتریوم است که پشتوانه ۱ دلاری دارد. هر دای به ارزش یک دلار است و صرف نظر از این که چه مقدار از این توکن موجود باشد، همیشه ارزش آن یک دلار خواهد بود.
شرکت میکر یکی از شرکت های قدیمی مبتنی بر اتریوم است و بر روی این پروژه پیش از پیدایش اتریوم کار کرده است. این تیم در فضای بسیار خوبی قرار دارد و توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، خالق اتریم پشتیبانی میشود.
اگر بخواهیم بگوییم که دای چیست باید بدانید که دای در واقع همانند دریافت یک وام یا قرض در برابر ارزش اتریوم است. هر کسی میتواند دای را تولید کند؛ تنها چیزی که نیاز است، اتر و دانش فنی که چطور از برنامه غیرمتمرکز استفاده کنید.
اکثر کاربران نه به تولید دای نیازی دارند و نه نیازی است بدانند چگونه تولید میشود. هر چه دای دارای ارزش ۱ دلار باشد، کاربران بیشتر جذب این کوین میشوند و به آن ایمان میآورند و آن را خرج میکنند، میپذیرند و در صورت نیاز آن را به توکنهای دیگر تبدیل میکنند.
حتی مشتاقترین افراد به ارزهای دیجیتال نیز نیازی به ایجاد Dai یا دانستن نحوه ایجاد آن ندارند؛ برای کسب دای تنها کافی است کاربران در صرافیهایی نظیر صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) موجود بر بستر اتریوم، آن را معامله کنند. این موضوع باعث میشود که دای به یکی از اجزای مهم هر صرافی غیرمتمرکز تبدیل شود.
دای به شدت پیچیده است و بعضی از افراد بیان کردهاند که این پیچیدگی، آن را بسیار مبهم میکند. این یک استدلال اشتباه است؛ زیرا مورد استفاده اصلی دای بر روی ارزش یک دلاری آن ثابت است. همین موضوع باعث میشود که دیگر به درک عمیقتر و دانش بیشتری از نحوه کارکرد آن نیاز نباشد. تقریبا تمام کاربران این استیبل کوین به دانستن نحوه کارکرد آن نیاز نخواهند داشت.
ورژن کنونی دای به صورت فنی یک ورژن آپدیت شده این استیبل کوین است که با نام دای چند وثیقهای شناخته میشود. دلیل این نام گذاری این است که برای ساخته شدن این توکن، اجازه میدهد که چندین دارایی دیجیتالی مورد استفاده قرار گیرند. نسخه قدیمی دای، اکنون با نام سای (Sai) شناخته میشود و به صورت تک وثیقهای عمل میکند؛ زیرا این توکن تنها با استفاده از اتر به عنوان وثیقه ساخته میشود.
اولین دارایی دیجیتالی که در سیستم دای چند وثیقهای در کنار اتر استفاده شد، توکن بت (BAT) بود. با این حال اگر واقعا میخواهید بدانید که چرا میتوانید به دای اعتماد کنید، باید تمام جوانب سیستم این توکن و مشوقهای اقتصادی موجود در آن را متوجه شوید.
یکی از ویژگیهای DAI این است که توسط هیچ شخص یا گروه کوچکی از بنیانگذاران ایجاد نشده است. در عوض، توسعه نرم افزاری آن و صدور توکنهای جدید توسط MakerDAO و پروتکل آن اداره میشود.
MakerDAO یک سازمان مستقل غیرمتمرکز و نوعی شرکت است که با استفاده از قراردادهای هوشمند خود را به صورت غیرمتمرکز اداره میکند. این سازمان به طور دموکراتیک توسط دارندگان توکنهای حاکمیتی (MKR) خود اداره میشود که مانند سهام یک شرکت سنتی عمل میکنند. دارندگان MKR میتوانند در مورد تصمیمات کلیدی در مورد توسعه MakerDAO و DAI رای دهند. MakerDAO خود در اصل توسط یک کارآفرین دانمارکی به نام رونی کریستینسن (Rune Christensen) در سال ۲۰۱۵ تاسیس شد.
پیش از توضیح جزئیات دای و چگونگی عملکرد آن، لازم است موارد زیر را بدانید:
این موارد چندین ویژگی را که قبلا غیرممکن بود امکان پذیر میکند. دای در حال حاضر میتواند خیلی سریع و بدون کارمزد (به جز کارمزد گس اتر) به صورت بین المللی منتقل شود.
دای شاهکار این صنعت است که با دقت و با دنبال کردن یک هدف، بین مشوقهای اقتصادی تعادل برقرار میکند؛ این هدف تبدیل شدن به توکنی است که همواره ارزش یک دلاری داشته باشد.
هنگامی که ارزش دای ۱ دلار است، مکانیزمها تلاش میکنند تا قیمت آن را کاهش دهند. هنگامی که ارزش دای کمتر از ۱ دلار است، مکانیزمها تلاش میکنند تا قیمت آن را افزایش دهند.
فعالانی که در این مکانیزمها نقش ایفا میکنند، این کار را انجام میدهند؛ زیرا آنها حتی اگر دای به ارزش یک دلار هم نباشد، پول به دست می آورند. به همین دلیل است که دای همیشه نوسان کمی کمتر یا بیشتر از قیمت ۱ دلار دارد. در واقع ارزش دای همانند یک تابع سهمی شکل است که تا بینهایت نزدیک به یک دلار میشود، اما هیچگاه به آن نمیرسد. اگر ارزش دای بیش از ۱ دلار شود، جایزه بیشتری برای رفع آن وجود دارد. این جادوی Dai است.
همانطور که گفته شد، دای همانند دریافت یک وام یا قرض بر اساس ارزش اتریوم است. با استفاده از برنامه غیرمتمرکز MakerDAO، کاربران حرفهای میتوانند از دارایی اتر خود به صورت Dai وام بگیرند.
ابتدا اتر به wETH تبدیل میشود که تنها یک جلد بسته بندی ERC20 برای اتر است. این امر باعث توکنیزه شدن اتر میشود تا بتوان همانند سایر توکنهای ERC20 از آن استفاده کرد.
سپس wETH به اتر داخل استخر یا pETH تبدیل میشود. این موضوع بدان معنا است که wETH به استخر بزرگی از اتریوم میپیوندد که وثیقه یا تضمینی برای تمام دایهای ایجاد شده است.
با داشتن pETH میتوانید جایگاه وام ضمانتدار یا CDP ایجاد کنید که pETH شما را مسدود کرده و به شما امکان میدهد تا نسبت به ارزش وثیقه خود (اتر خود)، دای قرض بگیرید و برداشت کنید.
با برداشت دای، نسبت قرض در CDP افزایش مییابد. حد معینی برای قرض وجود دارد که حداکثر میزان قابل برداشت Dai را مشخص میکند. پس از برداشت دای میتوانید همانند سایر توکنهای ERC20 آن را خرج یا معامله کنید.
مزیت اصلی DAI در وابسته بودن به قیمت دلار آمریکا است. بازار کریپتو به دلیل نوساناتش مشهور است حتی بزرگترین کوینهای مانند بیت کوین گاهی اوقات با تغییر قیمت (هر دو بالا و پایین) در حدود ۱۰٪ یا بیشتر در یک روز مواجه میشوند. در این شرایط، تریدرها و سرمایهگذاران به طور طبیعی تمایل دارند دارایی های امن را به پرتفوی خود اضافه کنند که قیمت ثابت آنها ممکن است به جبران نوسانات قابل توجه بازار کمک کند.
یکی از این نوع داراییها، استیبل کوینها است که DAI یکی از نمونههای آن است. یکی دیگر از دلایل ارزشمندی DAI این واقعیت است که نه توسط یک شرکت خصوصی بلکه توسط یک سازمان مستقل غیرمتمرکز از طریق یک پروتکل نرمافزاری مدیریت میشود. در نتیجه ، کلیه موارد صدور و سوزاندن توکن توسط قراردادهای هوشمند اتوماتیک در اتریوم و به صورت عمومی ثبت میشود و باعث میشود کل سیستم شفاف شود و کمتر در معرض فساد باشد.
دای مانند تمامی استیبل کوینها دارای مزایا زیادی است اما چیزی که دای را از دیگر استیبل کوینها جدا میکند و بزرگترین مزیت آن به حساب میآید این است که به صورت ۱۰۰٪ شفاف است که چه میزان دارایی پشتیبان آن هستند. با استفاده از MakerScan میتوان دریافت که چه میزان اتریوم یا سایر رمز ارزها به عنوان وثیقه برای دای در نظر گرفته شدهاند.
این سطح از شفافیت در مقایسه با توکنی مانند تتر باورنکردنی است. اگرچه تتر ادعا میکند که برای هر قطعه توکن تولید شده، یک دلار در بانک دارد، اما هیچکس نمیتواند با اطمینان از واقعی بودن پولی که ادعا میکنند مطلع باشد.
اما توکن دای معایبی نیز دارد. در حالی که DAI از یک افت گسترده در ارزش اتریوم جان سالم به در برد و همچنان با دلار یکسان بود، اما همیشه نگرانی از سقوط ناگهانی (flash crash) وجود دارد. در صورت سقوط ناگهانی، ممکن است هزاران یا دهها هزار CDP فوراً قبل از بازگشت قیمت به حالت عادی ، لیکویید شوند.
علاوه بر این، کل پروژه بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شده است که هنوز هم در معرض اشکالات است. در حقیقت هک مربوط به DAI دلیل ایجاد هارد فورک اتریوم کلاسیک بود.
توکن دای را میتوانید مانند تمامی ارزهای دیجیتال دیگر خریداری کنید. انواع صرافیهای متمرکز و غیر متمرکز رمز ارزها برای خرید Dai مناسب هستند و امکان تبادل آنها تقریبا با تمامی ارزهای دیجیتال بازار وجود دارد.
با اینکه دای یک توکن غیر متمرکز است اما شما به راحتی میتوانید آن را در صرافیهای متمرکز مانند صرافر مبادله کنید و تقریبا تمامی صرافیهای غیرمتمرکز مانند صرافر میتواند گزینه مناسبی برای مبادله دای باشد.
اما بهترین کیفپول برای توکن دای چیست ؟ از آنجا که دای یک رمزارز با استاندارد ERC20 است برای نگهداری از آن باید از کیفپولهای بلاک چین اتریوم استفاده کرد.
مدرکی که نشان از عملکرد صحیح دای داشته باشد، این است که هر Dai دائما برابر با یک دلار است. اگر این توکن بتواند ارزش یک دلاری خود را با موفقیت حفظ کند، باورها به آن افزایش خواهد یافت.
تمام کاربران به درک نحوه عملکرد دای نیاز ندارند و فقط کافی است به آن اعتماد کنند و سابقه این استیبل کوین نیز چنین اعتمادی را فراهم میکند. اگر میخواهید درک عمیقتر و کاملتری از دای به دست آورید تا به راحتی بیشتر از آن استفاده کنید، باید به دقت نحوه عملکرد آن را مطالعه و متوجه شوید. اطلاعات بسیار زیادی در این خصوص از طریق گوگل در دسترس است.
دای باعث تحول در این حوزه میشود؛ زیرا انتقال دلار در هر مقدار، به صورت آنی و بین المللی، بدون هزینه و بدون هیچ مداخلهای را امکان پذیر میکند. Dai دوران جدیدی از تجارت را محقق میسازد که کاملا داخل بلاک چین وجود دارد و نمیتوان آن را متوقف کرد یا از کار انداخت.
Maker بی شک فناوریای است که قابلیتهای منحصر به فرد اتریوم را نشان میدهد و راهکاری ارائه میدهد که قبل از پیدایش فناوری بلاک چین کاملا غیرممکن بود.